Danışmanlık alacağınız beslenme uzmanı/diyetisyeni seçerken dikkat etmeniz gerekenler nelerdir? Bu alanda sağlığınıza yatırım yapmadan önce hangi unsurları göz önüne almalısınız?
Bir beslenme uzmanı/diyetisyenden danışmanlık almaya karar vermek, hayat kalitenizi artırmak, bedeninizin ihtiyaçlarına yanıt vermek ve onu iyileştirmek için önemli bir adımdır. Bu seçimi yaparken dikkat edilmesi gereken birkaç kritik nokta vardır. İşte size hizmet alacağınız beslenme uzmanı/diyetisyeninizi seçme konusunda rehberlik edecek 10 temel tavsiye:
- Mesleki Yeterlilik:
“Beslenme ve Diyetetik”, üniversitelerde eğitimi verilmekte olan 4 yıllık bir lisans bölümüdür. Bu bölümü başarı ile tamamlayan öğrencilere “Diyetisyen” ya da “Beslenme Uzmanı” unvanı verilir. Beslenme uzmanı veya diyetisyen olarak hizmet veren bir profesyonelin, bu alanda lisans diplomasına sahip olması önemlidir. Yani… Tercih ettiğiniz kişinin diplomasız, sadece birkaç haftalık sertifikaları olan birisi olmadığından emin olun!
- Etik Değerler:
Beslenme uzmanının mesleki uygulamaları sırasında etik değerlere uyması kritik öneme sahiptir. Bu değerler, danışanların kişilik haklarına saygı göstermek, bilimsel doğrulukla hareket etmek, insan sağlığını her daim öncelikli tutmak, mesleki sınırlarını korumak ve danışanlara dürüst ve objektif bilgi sağlamak gibi prensipleri içerir. Yani… Tavsiyem, size “mucizevi” vaatlerde bulunan, gerçekçi olmak yerine hayalperest bir yaklaşım sunan kişilere karşı temkinli olmanız ve etik değerleri sahiplenen kişilerle çalışmayı tercih etmenizdir.
- Kişinin İhtiyacına Özgü Program ve İçerik:
Herkesin yaşam tarzı, genetik yapısı, sağlık durumu, beslenme alışkanlıkları ve hedefleri farklıdır. Dolayısıyla, bir beslenme uzmanının sunacağı beslenme programı ve içeriklerin kişilerin ihtiyacına uygun olması önemlidir. Bireyselleştirilmiş bir yaklaşım, danışanın bedensel ihtiyaçları yanında duygusal ve zihinsel ihtiyaçlarını da dikkate alarak ona en uygun beslenme stratejilerini belirlemeyi gerektirir.
- Esneklik:
Her danışanın beslenme ihtiyaçları zamanla değişebilir. Tavsiyem… Standart, basmakalıp bir liste veya program yerine, danışanın kişisel tercihlerini, yaşam tarzını ve beslenme alışkanlıklarını dikkate alarak özelleştirilmiş bir yaklaşım sunan beslenme uzmanlarından hizmet almanızdır.
- İletişim
İyi iletişim kurabildiğiniz birisiyle çalışmak, sizin daha güvende hissetmenizi ve sürece daha iyi adapte olmanızı sağlayacaktır.
- Empati, Anlayış ve Destek:
Beslenme uzmanı, danışanın fiziksel, bedensel ihtiyaçları kadar duygusal ve psikolojik ihtiyaçları konusunda da duyarlı olmalıdır. Süreç boyunca, hayatın getirdiği birçok olumlu ya da olumsuz duygu deneyimleyebilirsiniz, kimi zaman bunlarla daha kolay baş ederken kimi zaman zorlanabilirsiniz. Çalışacağınız beslenme uzmanının empatik ve destekleyici bir tavırda olması, sürece olan adaptasyonunuzun kolaylaşmasını sağlayacaktır.
- Sürdürülebilir Beslenme Alışkanlıkları ve Hayat Kalitesini Artırmaya Odaklılık:
Eğer tekrar tekrar diyet yapıp bırakmak ve devamlı kilo alıp vermekten sıkıldıysanız… Lütfen katı diyet yaklaşımlarından, bedenen ve psikolojik olarak sizi yıpratan uygulamalardan uzak durun. Elbette bazı hastalıklar, rahatsızlıklar nedeniyle, beslenmenizden bir süreliğine veya hayat boyu çıkarılması gereken yiyecekler olabilir. Bilimsel ve tıbbi protokolleri takip eden bir beslenme uzmanı/diyetisyenle çalıştığınızda, bu konuda doğru bilgi sahibi olabilir ve yaşamınızı buna göre şekillendirebilirsiniz. Ancak kişinin tıbbi öyküsünden bağımsız, özellikle de zayıflama amacına odaklanarak yapılan aşırı kısıtlamalar, sonrasında çok ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir, sürece başladığınızdan daha kötü bir noktaya gelmenize neden olabilir… Bu yüzden, hayat kalitenizi artırmaya, sürdürebileceğiniz beslenme alışkanlıklarının kazanımına odaklanan ve sağlığınıza bütüncül yaklaşan bir diyetisyenle çalışmak faydalı olacaktır.
- Güncel Bilimsel Bilgileri Takipte Olmak:
Beslenme uzmanı, sürekli olarak beslenme alanındaki güncel bilimsel araştırmaları takip etmelidir. Bu, beslenme uzmanının, beslenme bilimindeki gelişmeleri izleyerek en son bulguları ve kanıtları danışanlarına aktarabilmesini sağlar. Örneğin, obezite yönetimi, diyabet tedavisi, kardiyovasküler sağlık gibi alanlardaki son araştırmaları izlemek, beslenme uzmanının danışanlarına en etkili ve güncel bilgileri sunmasına yardımcı olur. Ayrıca, bilimsel güncel bilgilerin yanı sıra, beslenme uzmanının güvenilir bilgi kaynaklarını kullanarak popüler ancak bilimsel olarak desteklenmeyen diyet trendlerini ayırt etmesi ve danışanlarına yanıltıcı veya zararlı bilgilerden kaçınmalarını önermesi önemlidir.
Mesleki Sınırlarını Bilme ve Yönlendirme:
Mesleki Sınırlar: Beslenme uzmanı, kendi mesleki yetki alanını bilerek hareket etmelidir. Gerektiği noktada sizi, diğer sağlık profesyonellerine (doktor, psikolog, spor eğitmeni, fizyoterapist vb.) yönlendirebilmelidir.
Alan Uzmanlığı: Her diyetisyen, her konuda uzman olmayabilir. Örneğin, bir diyetisyen onkoloji beslenmesi konusunda uzmanlaşmamış olabilir. Bu durumda, danışanlarına onkoloji beslenmesi konusunda daha fazla yardımcı olabilecek başka bir meslektaşa yönlendirmek en iyisidir. Bu, danışanların en uygun ve etkili hizmeti almasını sağlar ve beslenme uzmanının mesleki sınırlarını korumasına yardımcı olur. Dolayısıyla, siz hangi nedenle diyetisyene başvurmak istiyorsanız, o alanda daha tecrübeli ve yetkinlik sahibi diyetisyenleri araştırıp ona göre tercihinizi yapabilirsiniz. Bunun için kişilerin özgeçmişini incelemek, aldığı eğitimlere bakmak ya da kendileriyle direkt iletişime geçip hangi alanda çalıştıklarını sormak faydalı olacaktır.
Yiyeceklerle İlişkiyi İyileştiren
Bir beslenme uzmanı/diyetisyen seçerken dikkat edilmesi gereken önemli bir husus, uzmanın besinler hakkında objektif ve bilimsel bilgileri sunabilmesidir. Besinleri "iyi" veya "kötü" olarak etiketlemek yerine, bilimsel verilere dayanarak onları nötr bir şekilde değerlendirebilen bir uzman ile çalışmayı tercih ederseniz, yiyeceklerle savaş halinde olmaktan kurtulursunuz. Bu yaklaşımdaki bir beslenme uzmanı, hangi besinlerin, hangi besin öğelerini sağladığını, vücudunuzun bu besinlere olan ihtiyacını ve bunları nasıl dengeli bir şekilde tüketmeniz gerektiğini size anlatarak, size iyi gelecek sağlıklı bir beslenme programı oluşturmanıza yardımcı olacaktır. Besinlerin keyif alarak tüketilmesi ve bedenin ihtiyaçlarına uygun besinlerin seçilmesi, sağlıklı bir yaşam tarzının temelini oluşturur. Bu dengeyi koruma konusunda size yardımcı olan bir beslenme uzmanıyla çalışmanızda yarar vardır.